احیای پخت غذای محلی خشیل اردبیل با ثبت در فهرست آثار ملی

خشیل یک غذای بسيار مقویو پرکالریبوده و در زمان‌هایقديم به عنوان غذایویژه شب چله در استان مورد استفاده قرار می‌گرفته است، همچنین این غذا برای زنان تازه زایمان کرده نیز بسیار توصیه می‌شود.
غذاهای محلیمعمولا با آب و هوا و اقليم منطقه هماهنگیدارند، خشيل يک غذایمقویاست که برایروزهایسرد سال بسيار خوب بوده و با کالریزيادیکه دارد می‌تواند چند ساعت باعث سيریشود، اين غذا ظاهری شبيه به حليم دارد با اين تفاوت که بسيار سريع‌تر آماده می‌شود و در تهيه آن از گوشت استفاده نمی‌شود.
بلغور گندم که از مواد اصلیمورد استفاده در خشيل بوده يکیاز مواد غذايیسنتیاستان است و در عين حال از نظر مواد مغذیبسيار ارزشمند است که متاسفانه در حال حاضر از الگویغذايیمردم تا حدود زيادیحذف شده است، مصرف بلغور می‌تواند نقش مهمیدر جلوگيریاز بروز بسياریاز بيماری‌ها داشته باشد.
غلات از جمله مواد اصلی مورد استفاده در برخی غذاهای سنتی اردبیل بوده، غذاهايیکه به دليل کالریبالا در فصول سرد سال بيشتر استفاده مي­‌شد و سازگار با محیط بوده است که یکی از این غذاهای دارای غلات، خشیل است، طعم خوب این غذاباعث می‌شده افراد خانواده با اشتياق غذایطبخ شده را مصرف کنند.
خشيلبیشتر در وعده غذایی صبحانه مصرف مي.­شود، اين غذایسنتیيکیاز خوراکيیهایمحلیو بومیاستان اردبيل استکه به دليل استفاده از شيره خرما(گاهی بسته به نوع محصول بومی به جای شیره خرما از شیره انگور و دوشاب توت نیز استفاده می‌شود) و بلغور گندم، بسيار مقویبوده و برایحفظ سلامت بدن مفید است.
فرآیند پخت خشیل
برای پخت خشیل ابتدا بلغورها را قبل از پختن به مدت ۱۲ ساعت در آب قرار می‌دهند تا به طور کامل خيس بخورد و در مرحله بعد بلغورها با مقداریآب در قابلمه ریخته و روی اجاق قرار می‌گیرد و بعد از پخت آب آن گرفته شده و آرد را با آب و شير سرد مخلوط کرده و سپس به بلغورها اضافه مي­‌کنند و رویحرارت خيلیکم قرار مي­‌دهند تا به مرحله پخت برسد.
براي بهتر رنگ گرفتن و خوش طعم شدن خشیل مقدارینيز زعفران به آن اضافه می‌شود و بعد از اينکه مواد به طور کامل پخت، داخل ظرفیگذاشته و در وسط آن کره،عسل و يا شیره می‌ریزندو در صورت تمايل مقداریدارچين نيز اضافه می‌شود.
سبقه تاریخی خشیل
با توجه به اینکه گندم یکی از محصولات کشاورزی بومی منطقه است که سابقه کشت آن به دوران پیش از تاریخ می‌رسد، پخت این غذا سابقه طولانی در منطقه دارد و آیین‌های مربوط به کشاورزی که در ارتباط با استفاده از غذای خشیل است، قدمت و سابقه آن را نشان می‌دهد.
در گرمی مغان رسمی کهن وجود دارد، به این ترتیب که هنگام شخم زدن زمین در فصل پاییز در چهار گوشه زمین مقداری از غذای خشیل را دفن می‌کنند و به دعا می‌ایستند و اعتقاد دارند با این عمل سال پر محصولی را خواهند داشت. اين غذا منبع سرشاریاز مواد معدنیمورد نياز بدن بوده و دارایآهن،فسفر و رویاست، از این غذای سنتیبرایسرفه، نرم‌کننده سينه و رفع گرفتگیصدا، تقويت افراد ضعيف ونیز خون‌سازی استفاده می‌کنند.
این غذا در شمال استان اردبیل به دلیل کشت غالب گندم در منطقه مغان بیشتر از سایر نقاط رایج بوده و در حال حاضر نیز از سویخانوارهای روستایی و عشایری و حتی شهریطبخ قرار می‌شود،اما با توجه به اینکه خشيل به دلیل تغییر ذائقه نسل جوان و گرایش به فست‌فودها در معرض فراموشی بوده ثبت مهارت پخت آن در فهرست میراث ناملموس کشوری گامی اساسی برای احیای آن به شمار می‌رود.
با توجه به اهمیت این موضوع اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان اردبیل با انجام تحقیقات میدانی و تهیه پرونده ثبتی توانست خشیل را به ثبت ملی برساند تا با معرفی آن گامی در مسیر حفظ هویت ملی و قومی این منطقه ‏برداشتهو با تشویق جوانان و کودکان به مصرف این گونه غذاها، علاوه بر تضمین سلامت جسمی آنها، باعث احیا و رونق آن شود.